Friuli

In het meest noordoostelijke puntje van Italië ligt het bergachtige gewest Friuli-Venezia Giulia, grenzend aan Oostenrijk en voormalig Joegoslavië. Wijn heeft er van oudsher een rol van betekenis gespeeld, vanwege de belangrijke ligging en contacten met overzeese handelspartners. Door de eeuwen heen heeft de streek een zeer goede reputatie opgebouwd onder wijnkenners. Vandaag de dag telt de regio 2 grote DOC's, die van de Collio Goriziano, of simpelweg Collio, een gebied dat een groot deel van de regio beslaat, en die van de Colli Orientali del Friuli, ten noorden van de stad Udine. Onder beide DOC's vallen zowel rode als witte en rosé wijnen. Daarnaast bestaan er nog 8 kleinere DOC's en heeft de regio onlangs een DOCG-status verkregen voor de Ramandolo. Een zoete goudgele wijn met een minimum alcoholgehalte van 15% die in de provincie van Udine geproduceerd wordt van de Verduzzo Friulano.

Wijngaarden

In totaal is 19.000 hectare met blauwe en witte druiven beplant. Hoewel de bodem en het klimaat zeer geschikt zijn voor de productie van witte wijnen van zowel internationale (Pinot Grigio, Chardonnay, Sauvignon) als inheemse druivenrassen (Ribolla Gialla, Malvasia Istriana,Tocai Friulano en Picolit), worden er in de regio ook enkele goede rode wijnen gemaakt van de Cabernet Sauvignon en Cabernet Franc, de Merlot, de Refosco en de Schioppettino. Deze laatste twee druivensoorten kunnen zeer intense wijnen opleveren die geschikt zijn om bij stoofpotten, wildgerechten en diverse gerijpte kazen te drinken.

De wijngaarden van de DOC Isonzo del Friuli liggen voornamelijk langs de gelijknamige rivier, praktisch vanaf Gorizia tot aan de monding in de Adriatische Zee. Het landschap is hier vlak en de bodem klei-achtig. Er komen geurige witte en rode wijnen vandaan, respectievelijk van de Tocai, de Sauvignon, de Chardonnay en de Merlot en Cabernets.

Het gebied waar één van de eigenaardigste wijnen van de Friuli wordt gemaakt is het gebied rond Trieste. Op een kalkhoudende bodem wordt hier een stevige rode wijn van de Refosco gemaakt. De hoge zuren worden door de lokale bevolking zeer geapprecieerd, maar kunnen op ongeoefende smaakpapillen nogal eens scherp overkomen. De wijn ruikt naar wilde bloemen en bessen en doet het goed als begeleider van diverse stoofpotten (in de streek zelf veel gedronken bij goulash).

Druiven

De internationale druivensoorten zoals de Chardonnay, de Pinots en de Merlot zetten de toon in de wijnproductie van de DOC Grave del Friuli. De bodem is hier, net als in de 'Graves' van de Bordeaux, rijkelijk bezaaid met keien, die de eigenschap hebben warmte op te slaan om die 's-nachts weer af te geven aan de wijnstokken. De meest geprezen wijngaarden liggen op de zogeheten 'magredi' (arme grond). De witte wijnen die ervandaan komen kunnen opvallend fruitig en fris zijn, terwijl er ook zeer mooie en zachte Merlots gemaakt worden evenals stevige wijnen van de Cabernet's en de Refosco.

Wijnen

De belangrijkste wijnproductie vindt in het zuidoosten van de regio plaats. Onder de DOC Friuli Annia worden op de zanderige kleibodem voornamelijk witte wijnen gemaakt, maar ook enkele rode. Beide van zowel internationale als inheemse druivensoorten. Hetzelfde geldt voor de wijnen onder de DOC Friuli Aquileia waar de productie van witte wijn gedomineerd wordt door de Pinot's en de rode door de Merlot die hier lichte zachte wijnen voortbrengt. De wijnen van de Schioppettino zijn doorgaans krachtiger van karakter en kunnen langer bewaard blijven.

De wijn die onder de DOC Lison Pramaggiore wordt gemaakt, in het zuidwestelijke deel van de Regio, deelt zijn DOC met de Veneto. Er worden rode wijnen van met name de Merlot en de Refosco gemaakt en witte van onder andere de Tocai en de Sauvignon.